Linux là gì? Tìm hiểu ngay thông tin về hệ điều hành

Hiện nay, Linux là một trong những hệ điều hành rất được nhiều người quan tâm, bởi những lợi ích mà chúng mang lại rất lớn. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về bản này, hãy cùng Máy Chủ Việt theo dõi bài viết ngay dưới đây, để cập nhật chi tiết nhất về chúng nhé!

Tìm hiểu chung về Linux

Hệ điều hành Linux là gì?

Linux là một nền tảng mã nguồn mở và miễn phí được phát triển cho người dùng toàn cầu. Ra đời vào năm 1991, hệ điều hành này dựa trên nền tảng của Unix và được viết bằng ngôn ngữ lập trình C. Có khả năng hoạt động trên nhiều loại thiết bị khác nhau, từ máy tính cá nhân, laptop đến server và thiết bị nhúng.

Sức mạnh và tính linh hoạt của hệ điều hành đến từ nhân hệ điều hành (kernel), nhân này chịu trách nhiệm quản lý tài nguyên phần cứng, thực hiện các tác vụ hệ thống cơ bản và cung cấp nền tảng cho các ứng dụng phần mềm khác. Bên cạnh đó, Linux còn đi kèm với nhiều tiện ích mã nguồn mở và phần mềm, hỗ trợ quản lý tập tin, hệ thống, truy cập mạng, lập trình và nhiều chức năng khác. Điều này làm cho chúng trở thành một lựa chọn lý tưởng cho các doanh nghiệp và các dự án lớn mà không phải trả phí.

Hiện nay, có nhiều phiên bản Linux khác nhau, mỗi phiên bản có những đặc điểm và cấu trúc riêng để đáp ứng các nhu cầu đa dạng của người dùng. Một số phiên bản phổ biến bao gồm: CentOS, Ubuntu, Red Hat,…

Lịch sử hình thành và phát triển linux

Khởi đầu vào năm 1991, Linus Torvalds – một sinh viên người Phần Lan, bắt đầu phát triển Linux dựa trên Unix. Vào ngày 25 tháng 8, ông công bố dự án trên Usenet và phát hành phiên bản đầu tiên vào ngày 17 tháng 9.

Quá trình phát triển

• 1992: Chúng được phát hành dưới giấy phép GNU General Public License (GPL), cho phép tự do sử dụng, chỉnh sửa và phân phối mã nguồn.
• 1993-1994: Các bản phân phối như Debian, Slackware và Red Hat xuất hiện, cung cấp hệ điều hành hoàn chỉnh dựa trên Linux kernel.
• 1996: Linux kernel 2.0 ra mắt với hỗ trợ đa xử lý đối xứng (SMP).
• 1998-1999: Các công ty lớn như IBM, Oracle và Dell bắt đầu hỗ trợ hệ điều hành này, Red Hat phát hành phiên bản thương mại của Linux.
• 2000s: Hệ điều hành mở rộng sang máy chủ, thiết bị nhúng và di động. Năm 2004, Ubuntu ra mắt và trở nên phổ biến.
• 2007: Google phát triển Android, một hệ điều hành dựa trên Linux kernel, trở thành hệ điều hành di động phổ biến nhất.
• 2010s-2020s: Chúng trở thành nền tảng cho điện toán đám mây, container (Docker, Kubernetes) và Internet of Things (IoT).

Cho đến ngày nay, nó không chỉ là một hệ điều hành mà còn là biểu tượng của phong trào mã nguồn mở, thể hiện sức mạnh của cộng đồng trong việc tạo ra các công nghệ đột phá mới và tiếp tục không ngừng được cải tiến hơn.

>>> Xem thêm: Những phần mềm bản quyền dành cho server tốt nhất

Cấu trúc hệ điều hành Linux

Cấu trúc hệ điều hành này gồm nhiều thành phần, mỗi thành phần đóng một vai trò cụ thể để tạo nên sự ổn định và linh hoạt của hệ điều hành.

Nhân hệ điều hành (Kernel)

Nhân hệ điều hành là phần cốt lõi của Linux, quản lý tài nguyên phần cứng và các tác vụ hệ thống cơ bản. Nhân hệ điều hành thực hiện các chức năng như:

• Quản lý bộ nhớ
• Quản lý tiến trình
• Quản lý thiết bị
• Quản lý hệ thống tập tin
• Xử lý các cuộc gọi hệ thống từ các ứng dụng

Hệ thống tập tin (File System)

Hệ thống tập tin trong Linux cung cấp cách thức tổ chức và lưu trữ dữ liệu trên đĩa. Các loại hệ thống tập tin phổ biến bao gồm ext3, ext4, XFS, Btrfs và nhiều loại khác. Hệ thống tập tin cho phép:

• Lưu trữ và truy cập dữ liệu một cách có tổ chức
• Cung cấp quyền truy cập và bảo mật cho các tập tin và thư mục

Shell

Giao diện giữa người dùng và nhân hệ điều hành, cho phép người dùng tương tác với hệ thống thông qua các lệnh, Shell có nhiều loại, trong đó phổ biến nhất là:

• Bash (Bourne Again Shell)
• Zsh (Z Shell)
• Ksh (Korn Shell)

Quản lý dịch vụ (System Services)

Linux sử dụng các dịch vụ nền (daemons) để thực hiện các tác vụ liên tục như quản lý mạng (NetworkManager), đăng nhập (sshd), và các dịch vụ hệ thống khác.

Tiện ích và ứng dụng người dùng

Bao gồm các chương trình và công cụ giúp người dùng thực hiện các tác vụ hàng ngày như chỉnh sửa văn bản (vi, nano), quản lý tập tin (cp, mv, rm) và quản lý hệ thống (ps, top).

Vai trò, tính năng Linux mang lại

Linux mang lại nhiều vai trò và tính năng quan trọng, từ hệ điều hành máy chủ và máy tính cá nhân đến nền tảng cho các thiết bị nhúng và hệ thống di động. Trong thực tế, hệ điều hàng sẽ mang lại cho người dùng rất nhiều ứng dụng hữu ích, điểm qua ngay một số lĩnh vực sau:

• Hệ điều hành máy chủ (Server OS): Một sự lựa chọn phổ biến cho các máy chủ web, cơ sở dữ liệu, email và ứng dụng. Các phiên bản có thể kể đến như Ubuntu Server, CentOS và Red Hat Enterprise Linux được sử dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp.
• Trong máy tính cá nhân (Desktop OS): Chúng cũng được sử dụng làm hệ điều hành cho PC và laptop, với các bản phân phối thân thiện với người dùng như Ubuntu, Fedora và Linux Mint.
• Embedded Systems: Linux là nền tảng lý tưởng cho các thiết bị nhúng như bộ định tuyến, hệ thống giải trí trong ô tô, thiết bị IoT (Internet of Things), và các thiết bị công nghiệp.
• Mobile OS: Android, hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới, được xây dựng dựa trên Linux kernel.
• Nền tảng phát triển phần mềm (Development Platform): Hệ điều hành cung cấp một môi trường mạnh mẽ cho phát triển phần mềm, hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình và công cụ phát triển.
• Hệ điều hành cho siêu máy tính (Supercomputers): Linux được sử dụng trên hầu hết các siêu máy tính hàng đầu thế giới nhờ khả năng tùy biến và hiệu suất cao.

>>> Server Dell PowerEdge R550 cũng là một lựa chọn tuyệt vời cho bạn

Đặc điểm hệ điều hành Linux

Ưu điểm

• Hầu hết các bản phân phối đều miễn phí, giúp giảm chi phí bản quyền phần mềm.
• Với kiến trúc bảo mật tốt và cộng đồng phát triển đông đảo, các lỗ hổng bảo mật thường được phát hiện và vá lỗi nhanh chóng.
• Linux thường hoạt động ổn định và ít gặp sự cố treo máy, đặc biệt là trong môi trường máy chủ.
• Người dùng có thể tùy chỉnh hệ thống theo ý muốn từ giao diện đến các chức năng hệ thống.
• Cộng đồng người dùng và phát triển Linux rất lớn, giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp vấn đề.
• Thường yêu cầu tài nguyên hệ thống ít hơn so với nhiều hệ điều hành khác, giúp nó hoạt động tốt trên cả các máy tính cũ.

Nhược điểm

• Có thể khó sử dụng cho người mới bắt đầu do yêu cầu kiến thức về dòng lệnh và cấu hình hệ thống.
• Một số phần mềm chuyên dụng, đặc biệt là trong các lĩnh vực như thiết kế đồ họa, kế toán hay chơi game, không có phiên bản dành cho Linux hoặc không tương thích tốt.
• Mặc dù có cộng đồng hỗ trợ mạnh mẽ, việc không có nhà cung cấp hỗ trợ chính thức có thể là một nhược điểm đối với một số người dùng doanh nghiệp.
• Dù Linux hỗ trợ nhiều phần cứng, nhưng đôi khi vẫn gặp phải các vấn đề tương thích với một số thiết bị đặc thù.
• Sự đa dạng của các bản phân phối có thể gây khó khăn cho việc chuyển đổi giữa các bản phân phối, do sự khác biệt trong quản lý gói, cấu hình hệ thống và giao diện người dùng.

Sự khác biệt giữa Linux và hệ điều hành khác

Ở phần này, chúng ta sẽ cùng tập trung vào so sánh linux với windows, bởi chúng đều là những phần mềm thường xuyên thấy và sử dụng trong các server khác là nhiều. Xem nhanh tại bảng dưới đây để biết rõ hơn sự khác biệt giữa chúng, biết đâu lại sẽ giúp bạn có sự lựa chọn phù hợp để vận hành thiết bị của mình.

Tổng hợp một số phiên bản Linux

Dành cho Máy tính Cá nhân và Văn phòng

• Ubuntu: Một trong những phiên bản ở hệ điều hành này phổ biến nhất, dễ sử dụng, và có giao diện thân thiện với người dùng. Ubuntu thường được khuyến nghị cho người mới bắt đầu.
• Linux Mint: Dựa trên Ubuntu, Linux Mint cung cấp một giao diện người dùng truyền thống và nhiều tính năng bổ sung, giúp người dùng dễ dàng chuyển từ Windows sang Linux.
• Fedora: Được hỗ trợ bởi Red Hat, Fedora thường có các phần mềm và công nghệ mới nhất. Thích hợp cho những người muốn trải nghiệm các tính năng mới nhất.

Dành cho Máy chủ (Server)

• CentOS: Một phiên bản miễn phí của Red Hat Enterprise Linux (RHEL), được sử dụng rộng rãi trong môi trường doanh nghiệp và máy chủ web.
• Debian: Được biết đến với tính ổn định cao và hỗ trợ dài hạn. Debian thường được sử dụng cho máy chủ và hệ thống nhúng.
• Ubuntu Server: Phiên bản máy chủ của Ubuntu, cung cấp hỗ trợ tốt cho các ứng dụng đám mây và ảo hóa.

>>> Tham khảo một số máy chủ Dell 16G mới nhất

Dành cho Lập trình và Phát triển Phần mềm

• Arch Linux: Dành cho người dùng có kinh nghiệm, Arch Linux cung cấp một hệ thống đơn giản, nhẹ và có thể tùy chỉnh cao. Arch thường được các lập trình viên ưa chuộng do khả năng tùy chỉnh sâu.
• Manjaro: Dựa trên Arch Linux, Manjaro dễ sử dụng hơn và cung cấp các bản cập nhật mới nhất. Thích hợp cho cả người mới và người có kinh nghiệm.

Dành cho An ninh mạng và Bảo mật

• Kali Linux: Được thiết kế dành cho kiểm thử xâm nhập và bảo mật mạng. Kali Linux đi kèm với nhiều công cụ bảo mật và hack.
• Parrot Security OS: Tương tự như Kali Linux, nhưng cung cấp nhiều tính năng hơn cho phân tích bảo mật, bảo mật mạng, và bảo vệ quyền riêng tư.

Dành cho Hệ thống nhúng và thiết bị IoT

• Raspbian: Một phiên bản Debian tối ưu hóa cho Raspberry Pi. Raspbian được thiết kế để hoạt động tốt trên các thiết bị nhỏ với tài nguyên hạn chế.
• Yocto Project: Một dự án mã nguồn mở giúp tạo ra các hệ điều hành tùy chỉnh cho các hệ thống nhúng. Yocto cho phép tạo ra các bản phân phối Linux tối ưu hóa cho phần cứng cụ thể.

Dành cho Giải trí và Media Center

• LibreELEC: Một hệ điều hành nhỏ gọn dành cho media center, dựa trên Kodi. LibreELEC được thiết kế để chạy trên các thiết bị như Raspberry Pi.
• OpenELEC: Cũng là một hệ điều hành media center, tương tự như LibreELEC, nhưng có sự khác biệt nhỏ về các tính năng và cộng đồng hỗ trợ.

Phiên bản khác

• Red Hat Enterprise Linux (RHEL): Một phiên bản thương mại của Linux, cung cấp hỗ trợ dài hạn và các dịch vụ chuyên nghiệp. RHEL thường được sử dụng trong các môi trường doanh nghiệp lớn.
• SUSE Linux Enterprise Server (SLES): Cũng là một phiên bản thương mại, cung cấp giải pháp ổn định và đáng tin cậy cho các doanh nghiệp. SLES có hỗ trợ tốt cho các dịch vụ đám mây và ảo hóa.

Nên chọn phiên bản Linux nào phù hợp

Không phải phần mềm nào cũng tương thích với thiết bị bạn, chính vì vậy cần phải xác định được mục đích sử dụng và trải nghiệm cá nhân. Có một số yêu tố bạn có thể xem xét khi qua quyết định lựa chọn một phiên bản linux dành cho mình và doanh nghiệp:

• Xác định mục đích chính của việc sử dụng hệ điều hành, liệu bạn cần nó cho một máy tính cá nhân, máy chủ, hay một dự án phát triển.
• Cân nhắc đến mức độ phổ biến của phiên bản Linux và cộng đồng người dùng. Một phiên bản được sử dụng rộng rãi thường có sẵn nhiều tài nguyên hỗ trợ và giúp đỡ.
• Nếu bạn mới bắt đầu với Linux, bạn có thể muốn chọn một phiên bản có giao diện người dùng thân thiện và dễ sử dụng hơn.
• ảo mật là một yếu tố quan trọng, đặc biệt đối với máy chủ và các ứng dụng liên quan đến dữ liệu nhạy cảm. Chọn một phiên bản Linux với cập nhật bảo mật đều đặn và cộng đồng hỗ trợ tích cực.
• Nếu bạn muốn có sự linh hoạt cao và khả năng tùy chỉnh hệ thống của mình, bạn có thể muốn chọn một phiên bản như Arch Linux hoặc Gentoo.
• Kiểm tra xem phiên bản hệ điều hành mà bạn quan tâm có yêu cầu phần cứng đặc biệt không, nhất là nếu bạn sử dụng các thiết bị cũ hoặc phần cứng đặc biệt.

Kết luận

Vừa rồi là những thông in liên quan đến linux giúp bạn hiểu rõ hơn về bản phần mềm mở rộng này, cũng như cung cấp thêm nhiêu phiên bản giúp bạn có thêm nhiêu sự lựa chọn phù nhất. Nếu bạn đang có ý định sử dụng hề điều hành này, hãy tham khảo thêm ý kiến những kỹ thuật viên chuyên môn, giúp bạn có được những lợi ích tốt nhất.

Nếu bạn đang không biết phải làm sao, hãy liên hệ đến Máy Chủ Việt được được đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm hỗ trợ cài đặt phần mềm nhé!

Xem thêm:

Hướng dẫn cài đặt NginX trên CentOS hiệu quả nhất

Hướng dẫn cài NginX trên Ubuntu chi tiết nhất